Translate

Τρίτη 7 Ιουλίου 2015

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Γιάννης Καλατζόπουλος μιλά στον Άκη Παρισιάδη σε μια αποκλειστική συνέντευξη


Ο Γιάννης Καλατζόπουλος από πολύ μικρός βρέθηκε στο θέατρο, δίπλα στους σημαντικότερους δασκάλους και σκηνοθέτες όπως τον Αλέξη Μινωτή, τον Κάρολο Κουν, το Βασίλη Διαμαντόπουλο και το Ντίνο Δημόπουλο. Ως ηθοποιός έχει παίξει στους αξιολογότερους θιάσους και η προσφορά του στο Εθνικό Θέατρο και στο Κρατικό Βορείου Ελλάδας είναι αξιοθαύμαστη. Σκηνοθέτησε πάνω από εξήντα παραστάσεις, πάντα με το πιο ακριβές αισθητικό κριτήριο, σεβόμενος και τους συνεργάτες του, αλλά και τους θεατές.
Εκτός από ένας γνήσιος καλλιτέχνης, με αυξημένη την κοινωνική του ευαισθησία, είναι και ένας σημαντικός άνθρωπος, με ακαδημαϊκή μόρφωση -έχει αποφοιτήσει από τη Πάντειο και τη Νομική- που σήμερα η τέχνη, αλλά και η κοινωνία, χρειάζεται όσο ποτέ τις δημιουργίες του, αλλά και το μεστό λόγο του, που έχει την ικανότητα να αφυπνίζει και να προβληματίζει.
Με αφορμή την παράσταση "Του Κουτρούλη ο γάμος", που σκηνοθετεί ο ίδιος από το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας, είχαμε μια όμορφη συζήτηση, τόσο για τα διαχρονικά μηνύματα που περνά το ίδιο το κείμενο, όσο και για το ρόλο της τέχνης σήμερα.
Θα ήθελα πολύ να ευχαριστήσω τον κ. Γιάννη Καλατζόπουλο για την επικοινωνία μας και την άπειρη ευγένεια που τον διακατέχει.      

"η τέχνη είναι από τη φύση της 
μια κοινωνικά προσανατολισμένη δραστηριότητα"

Σκηνοθετήσατε το έργο του Αλέξανδρου Ρίζου-Ραγκαβή, «Του Κουτρούλη ο γάμος», για το ΚΘΒΕ. Με ποιον τρόπο προσεγγίσατε το κείμενο και ποια νοήματα θέλατε να αναδείξετε περισσότερο;
Πρόκειται για ένα κείμενο υποδειγματικό, τόσο από την άποψη του περιεχομένου, των ιδεών που εκφράζει, όσο και από την άποψη της μορφής, του στυλ, της λογοτεχνικής του αξίας. Το προσέγγισα με μεγάλη προσοχή και σεβασμό –με ευλάβεια θα έλεγα. Είναι γεγονός ότι ο Ραγκαβής χρησιμοποίησε στην εποχή του μια γλώσσα εξαιρετικά στιλπνή, λαμπερή και γοητευτική αλλά εντελώς ακατάληπτη –δυστυχώς-για τον σημερινό μέσο θεατή. Αυτός είναι κι ένας από τους λόγους που αποθαρρύνουν τους σκηνοθέτες να ανεβάσουν σήμερα το έργο. Προσπάθησα επομένως να φανταστώ πώς θα το έγραφε ο Ραγκαβής αν ζούσε τώρα. Δύσκολη δουλειά. Έπρεπε να βρω τις αντίστοιχες λέξεις, χωρίς να πειράξω την μουσικότητα, την μελωδικότητα του κειμένου, και βέβαια χωρίς να αλλοιωθούν ούτε στο ελάχιστο τα νοήματα. Στα οποία δεν έκανα… επιλογή. Θεώρησα έντιμο να τα φωτίσω όλα, όχι μόνο από σεβασμό στην θέληση του συγγραφέα αλλά και γιατί πιστεύω ότι όλα παραμένουν ενδιαφέροντα και χρήσιμα για τους θεατές.

Αν και το συγκεκριμένο θεατρικό έχει γραφτεί το 1845, μοιάζει να είναι σήμερα επίκαιρο όσο ποτέ;
Ακριβώς. Κι αυτό είναι μεν αξιοθαύμαστο αλλά είναι και τραγικό συγχρόνως. Δείχνει ότι 170 χρόνια τώρα, τα ίδια λάθη κάνουμε, τα ίδια βάσανα περνάμε, στις ίδιες παγίδες πέφτουμε σα λαός.

Μπορεί το κείμενο να είναι σατυρικό, κρύβει όμως σημεία που είναι και τραγικά;
Έτσι είναι. Ο Ραγκαβής –άνθρωπος ευρύτατης παιδείας αλλά συγχρόνως πανέξυπνος και ευαίσθητος, ταλαντούχος άνθρωπος- ήξερε καλά ότι μόνο μέσα από το γέλιο, το χιούμορ, την διακωμώδηση, μπορείς να μιλήσεις αποτελεσματικά για πράγματα τόσο τραγικά που ο θεατής δύσκολα θα άντεχε να τα ακούσει αλλιώς. Ήξερε ότι αν θέλεις να διδάξεις και να νουθετήσεις από Σκηνής, πρέπει να μην κουνάς το δάχτυλο σαν δάσκαλος αλλά να …κουνάς όλο σου το κορμί, σαν κλόουν, σαν Καραγκιόζης.

Ποια είναι τα προσωπικά σας κριτήρια, ώστε να διαλέξετε το θεατρικό που πρόκειται να σκηνοθετήσετε;
Είχα δασκάλους που πίστευαν –και μου έμαθαν- ότι το Θέατρο είναι η κατ’ εξοχήν κοινωνική Τέχνη. Γεννήθηκε σ’ αυτή τη χώρα την ίδια εποχή που γεννήθηκε και η Δημοκρατία, πριν 3.000 χρόνια. Και αποτελούσε τότε (αλλά και σε όλες τις περιόδους της ακμής του) όχι απλώς ένα μέσο φυγής από την σκληρή ή πεζή πραγματικότητα, όχι μόνο μια πρόσκαιρη και ρηχή διασκέδαση, αλλά συγχρόνως κι ένα εργαλείο αυτογνωσίας και κατανόησης του κόσμου. Εξ ου και το όνομά του: Θέα-τρον. ‘Όπως άροτρον, πλήκτρον, ρόπτρον, μάκτρον κλπ. Η κατάληξη –τρον στην αρχαία μας γλώσσα σημαίνει εργαλείο. Θέατρον = εργαλείο θέασης. Αυτή μου η θέση μου υπαγορεύει να επιλέγω έργα που εκτός από ευχαρίστηση, τέρψη και αισθητική απόλαυση να προσφέρουν στον θεατή και υλικό για σκέψη.

Από ποια πλευρά προτιμάτε να βρίσκεστε; Αυτού του ηθοποιού ή του σκηνοθέτη;
Νομίζω πως θα μπορούσα να ζήσω χωρίς να σκηνοθετώ. Όχι όμως και χωρίς να παίζω. Να το πω και αλλιώς: Παίζω από προσωπική ανάγκη ύπαρξης. Σκηνοθετώ από αίσθημα κοινωνικού καθήκοντος. Αν έβλεπα γύρω μου πολλούς σκηνοθέτες που να σκηνοθετούν με τη σκέψη στο Κοινό και όχι στον… καθρέφτη τους, θα καθόμουν στ’ αυγά μου.

Ποιος πρέπει να είναι ο ρόλος της τέχνης και γενικά των καλλιτεχνών σε αυτήν την κοινωνία της κρίσης που ζούμε;
Νομίζω πως έχω ήδη απαντήσει. Η Τέχνη είναι από τη φύση της μια κοινωνικά προσανατολισμένη δραστηριότητα. Όχι επειδή «πρέπει». Αλλά επειδή ο καλλιτέχνης, θέλει – δε θέλει, είτε το παραδέχεται είτε όχι, στην κοινωνία απευθύνει το έργο του. Ανεξάρτητα από την πρόθεση του ζωγράφου, του ποιητή, του ηθοποιού κλπ, ένας πίνακας, ένα ποίημα ή μια ερμηνεία επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την ψυχή και το μυαλό των ανθρώπων. Απλώς, κάποιοι καλλιτέχνες το έχουν συνειδητοποιήσει αυτό και το παραδέχονται. Λένε: απευθύνομαι στο Κοινό με το έργο μου. Κάποιοι άλλοι λένε: δε μ’ ενδιαφέρει το Κοινό. Εσείς τους πιστεύετε;

Πιστεύετε ότι το ελληνικό κοινό έχει ανεπτυγμένη τη θεατρική παιδεία;
Νομίζω ότι το ελληνικό θεατρικό Κοινό έχει ανεπτυγμένο το ένστικτο, το γούστο, το πρωτογενές καλλιτεχνικό κριτήριο. Αλλά δεν το έχει καλλιεργήσει αρκετά εξ αιτίας της γενικότερης έλλειψης παιδείας στη χώρα μας. Αντίθετα, τα τελευταία χρόνια, έχει «μπαζωθεί» το γούστο του Κοινού από τόνους σκουπιδιών. Φρόντισαν γι’ αυτό η τηλεόραση, τα σκυλάδικα, η δηθενιά και η χειραγώγηση από πολύ συγκεκριμένους κύκλους που έχουν συμφέρον να διαμορφώνουν το γούστο και την συνείδηση των ανθρώπων έτσι που από πολίτες να μεταμορφώνονται σε πελάτες. Αυτός είναι και ο λόγος που πολλοί άνθρωποι «μασάνε» με τις δηθενιές και τις μοντερνιές. Έχοντας επίγνωση της αδυναμίας τους να κρίνουν, κάνουν πως τους αρέσουν πράγματα που δεν τους λένε τίποτα, αλλά πλασάρονται σαν «μαστ». Για να μην τους θεωρήσουν …ακαλλιέργητους!

Κι επειδή το ιστολόγιο ασχολείται και με λογοτεχνικά θέματα. Υπάρχουν βιβλία τα οποία διαβάσατε και επηρέασαν τη ζωή σας; Τελευταία διαβάσατε κάτι ενδιαφέρον;
Από τα ωραιότερα βιβλία που έχω διαβάσει είναι η «Ουτοπία» του Τόμας Μορ, η «Τρικυμία» του Σαίξπηρ και «Η Πάπισσα Ιωάννα» του Εμμανουήλ Ροΐδη. Πρόσφατα διάβασα μια εξαιρετική ποιητική συλλογή του Μιχάλη Παπανικολάου, το «Τροφοσυλλέκτης Πόλεων».



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου